Η τοιχογραφία με τίτλο «Περισσότερο Χρώμα στη Ζωή» δημιουργήθηκε αφιλοκερδώς από τους Ζωγράφους Σταύρο και Γιώργο Παναγιωτάκη, ως μια προσφορά προς τους μαθητές του 1ου Γυμνάσιου & 1ου ΓΕΛ Σταυρούπολης.
Το έργο διαστάσεων 15 Χ 10 μέτρων βρίσκεται στη δυτική πλευρά του σχολικού συγκροτήματος, επί της οδού Πεσόντων Ηρώων και ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2016. Η υλοποίηση του έγινε με την υποστήριξη της Αντιδημαρχίας Παιδείας και Πολιτισμού και της Υπηρεσίας Τεχνικών Έργων, ενώ τα υλικά ειδικών προδιαγραφών που χρησιμοποιήθηκαν για το σχεδιασμό και χρωματισμό της επιφάνειας του τοίχου, ήταν μια ευγενική χορηγία της Σχολικής Επιτροπής, του Δήμου Παύλου Μελά.
Σχετικά με τη θεματολογία του έργου, το μορφολογικό ύφος, οι αναφορές και η εννοιολογία του, απαρτίζονται από τα στοιχεία: πλανήτης και φεγγάρια, ιπτάμενα νησιά, λέξεις όπως «more colour» και «ζωή» - που τις ευχόμαστε στο κάθε άνθρωπο -, γράμματα και σύμβολα, Ε= ενέργεια, ο αριθμός π =3,14, οι αριθμοί Φιμπονάτσι, S = Stavroupoli, η χρυσή τομή, ένας αστροναύτης, πολύπλευρα γεωμετρικά σχήματα κλπ.
Πρώτα λάβαμε υπόψη τις σύγχρονες τάσεις που αφορούν στις δημόσιες εικαστικές παρεμβάσεις και τοιχογραφίες σε διάφορες πόλεις του κόσμου. Στη μυθοπλασία της τοιχογραφίας μας, -σε μια επιφάνεια 150 τετραγωνικών μέτρων- παρατέθηκαν διάφορες ερμηνείες και προσεγγίσεις που αναφέρονται στην έννοια της πνευματικής-επιστημονικής αναζήτησης και πολιτισμικής εξέλιξης του ανθρώπου.
Ο αστικός δημόσιος χώρος έχοντας ως σκοπό την εξυπηρέτηση του συνόλου των αναγκών της ανθρώπινης ζωής, βιώνεται και χρησιμοποιείται από το κοινό, ώστε το κοινό να εκφράζεται και να δημιουργεί μέσα σε αυτόν. Αλλιώς ο δημόσιος χώρος είτε παρακμάζει είτε ερημώνει. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του αστικού χώρου είναι ότι σε όλες τις εποχές εκπροσωπείται από τα καλλιτεχνικά έργα που τον διακοσμούν. Το δημόσιο έργο τέχνης, είτε πρόκειται για τοιχογραφία, είτε για γλυπτό ή αρχιτεκτόνημα, οφείλει να τονίσει την αισθητική και πνευματική «φύση του» και την ικανότητά του να ενεργοποιεί το «δημοκρατικό» διάλογο με το κοινό, επιτρέποντας και προάγοντας όλες τις πολλαπλές ερμηνείες που εκφέρονται από την καλλιτεχνική του αξία.
Η σύνθεση του καλλιτεχνικού έργου σε σχέση με το χώρο στον οποίο τοποθετείται και παρουσιάζεται, προκαλεί την ανάλογη ανταπόκριση του κοινού προς αυτό. Γι’ αυτό, ο δημόσιος χώρος «εκφράζει» ανελλιπώς και διαχρονικά, τη δημιουργικότητα των κοινωνιών, αλλά και τις πολιτισμικές διαφορές τους.
Το δημόσιο καλλιτεχνικό έργο στην Ελλάδα δεν έτυχε ευνοϊκών συνθηκών και δεν συνάντησε τον κατάλληλο χώρο, προκειμένου να αναπτυχθεί. Η Θεσσαλονίκη στους δημόσιους χώρους και στις πλατείες κοσμείται γενικά από πολλά καλλιτεχνικά έργα τα οποία όμως εξυπηρετούν κυρίως ιστορικούς σκοπούς έχοντας ως στόχο να αποτίσουν φόρο τιμής σε ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες. Παρά τη μεγάλη ποσότητά τους, δεν είναι πολλά αυτά που προσελκύουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των διερχομένων.
Όμως υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός έργων εικαστικού χαρακτήρα, που προσθέτουν, με ιδιαίτερο τρόπο, καλλιτεχνικές πινελιές στο αστικό τοπίο αποδεικνύοντας την αξία και τη διαχρονική αποτελεσματικότητα που κατέχει ο καλλιτεχνικός πειραματισμός και η πολιτιστική καινοτομία.
Η «όμορφη» εικόνα μιας περιοχής έχει θεμελιώδη σημασία στη διαδικασία του εξωραϊσμού των πόλεων, επειδή από αυτήν εξαρτάται η ευημερία στις πόλεις. Παράλληλα, η εικόνα της πόλης ή ενός τόπου έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι επηρεάζει τις αντιλήψεις των ατόμων για την πόλη, επιδρώντας στις επιλογές και τη συμπεριφορά τους.
Με την επίγνωση, λοιπόν, της σημασίας της «έκφρασης» της εκάστοτε περιοχής μιας πόλης, οι κρατικοί οργανισμοί που είναι επιφορτισμένοι με την προβολή και προώθησή της, προσπαθούν με παρεμβάσεις να δημιουργήσουν, την κατάλληλη εκείνη εικόνα που θα προωθήσουν προς τους πολίτες, τους ενδεχόμενους επισκέπτες και τους πιθανούς νέους κατοίκους. Αυτές οι παρεμβάσεις συμβάλουν στην ελκυστικότητα των επιμέρους περιοχών, ταυτόχρονα, όμως, ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και την υπερηφάνεια των κατοίκων της .
Την ιστορία τους οι άνθρωποι την φτιάχνουν κάτω από τις περιστάσεις της ζωής στις οποίες βρίσκονται, περιστάσεις όμως που δεν τις επιλέγουν οι ίδιοι. H «αστική αναγέννηση» προϋποθέτει συνδυασμένες παρεμβάσεις, που αποβλέπουν στην ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των επιμέρους περιοχών ως αντιπαράθεση στην αισθητική ισοπέδωση.
Η «αισθητική μιας πόλης» εκφράζει και τη μορφή της πόλης, και ο σχεδιασμός αυτής της αισθητικής -όπως και άλλες αστικές πολιτικές-, αποτελεί ένα παγκόσμιο δεδομένο στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, καθώς και για το σύνολο των κατοίκων.
Σταύρος Παναγιωτάκης
Διδάκτωρ Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ
Καθηγητής καλλιτεχνικών, ΠΕ08
Σταυρούπολη, Θεσσαλονίκη, 21 Μαρτίου 2016
